Iran tuyên bố không tạo bom nguyên tử

Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố nước này không sản xuất bom nguyên tử và sẽ tiếp tục đẩy mạnh chương trình "khoa học hạt nhân", bất chấp mọi nỗ lực ngăn chặn của quốc tế.

Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei. Ảnh: AFP

"Iran chưa bao giờ và sẽ không bao giờ chế tạo bom nguyên tử. Iran sẽ chứng minh với cả thế giới rằng vũ khí hạt nhân không thể tạo ra uy quyền tối thượng", ông Khamenei nói. "Con đường phát triển khoa học, nhất là trong lĩnh vực hạt nhân, phải được tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ và nghiêm túc. Những áp lực, lệnh trừng phạt, những lời đe dọa hay âm mưu tấn công đều sẽ không mang lại kết quả gì".

Tuyên bố cứng rắn trên truyền hình của thủ lĩnh tối cao Iran được đưa ra sau khi một đoàn thanh sát viên của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) kết thúc hai ngày hội đàm với chính quyền Iran về chương trình hạt nhân với kết quả "trắng tay". Chủ tịch đoàn thanh tra, ông Herman Nackaerts, cho biết dù chuyến đi này của phái đoàn IAEA mang tinh thần xây dựng nhưng họ không đạt được thỏa thuận nào với Tehran để làm sáng tỏ những lo ngại về hoạt động hạt nhân của nước này.

Một phát ngôn viên IAEA xác nhận hiện tại hai bên chưa thỏa thuận gì về các cuộc trao đổi tiếp theo. Tuy nhiên, đại sứ Iran tại IAEA lại khẳng định rằng Tehran sẽ tiếp tục thảo luận với cơ quan này.

Sự nghi ngờ của phương Tây về tham vọng sở hữu vũ khí hạt nhân của Iran lên đến cao trào sau một báo cáo của IAEA hồi tháng 11/2011. Báo cáo chỉ ra những bằng chứng cho thấy Tehran đang nghiên cứu chế tạo bom nguyên tử. Sau đó, châu Âu và Mỹ liên tục gây sức ép cho Iran bằng hàng loạt lệnh trừng phạt nhằm vào ngành xuất khẩu dầu mỏ nước này. Trong khi đó, Israel công khai đe dọa sẽ tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran.

Iran đã đáp trả lại mọi sức ép bằng thái độ thách thức. Đầu tuần này, Tehran đã tổ chức tập trận với các chiến đấu cơ, tên lửa và các thiết bị radar nhằm tăng cường phòng thủ trên không cho các cơ sở hạt nhân. Iran cũng tuyên bố ngừng xuất dầu mỏ sang Anh và Pháp, và dọa sẽ còn mở rộng lệnh cấm vận này nếu phương Tây không dừng các "hành động thù địch".

Israel không dễ oanh kích cơ sở hạt nhân Iran

Tel Aviv tỏ ra sẵn sàng cho một cuộc không kích nhằm vào các cơ sở hạt nhân của Iran, nhưng để biến điều này thành hiện thực không phải là một nhiệm vụ dễ dàng.

Nếu Israel quyết định tấn công Iran bằng đường không, các phi công của nước này sẽ phải bay hơn 1.600 km xuyên qua những không phận không hề yên ả, thực hiện việc tiếp liệu trên không, xuyên thủng hệ thống phòng không của Tehran, tấn công cùng lúc nhiều cơ sở ngầm dưới đất và phải sử dụng ít nhất 100 chiến đấu cơ.

Nhiệm vụ khó khả thi

Các máy bay chiến đấu F-15I của Israel. Ảnh: Militaryphotos

Đó là đánh giá của các quan chức quốc phòng và nhà phân tích quân sự Mỹ gần gũi với Lầu Năm Góc. Những người này cho rằng một cuộc tấn công của Israel nhằm ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran sẽ là một chiến dịch vô cùng phức tạp và tốn kém. Họ mô tả cuộc tấn công này khác xa với các đợt oanh kích của Israel vào một lò phản ứng hạt nhân của Syria hồi năm 2007, hay lò phản ứng Osirak của Iraq vào năm 1981.

"Tất cả các chuyên gia đều cho rằng ném bom Iran không phải là một việc dễ dàng", trung trướng David A. Deptula nói. Ông Deptula nghỉ hưu hồi năm ngoái sau khi giữ vị trí quan chức tình báo cấp cao nhất của không quân Mỹ, đồng thời từng là người lập các kế hoạch không kích của Mỹ tại Afghanistan năm 2001 cũng như trong Chiến tranh vùng Vịnh năm 1991.

Tuy nhiên, người phát ngôn của Israel tại Washington, Lior Weintraub, cho hay Tel Aviv một mặt tiếp tục theo đuổi những lệnh trừng phạt cứng rắn hơn đối với Iran, nhưng mặt khác cũng giống với Mỹ trong việc luôn tính đến mọi khả năng có thể xảy ra.Khả năng Israel có thể tấn công Iran đã gia tăng trong những tháng gần đây, khi những căng thẳng giữa hai nước leo thang. Trong một biểu hiện cho việc Mỹ ngày một quan tâm tới vấn đề này, ông Tom Donilon, cố vấn an ninh quốc gia, đã gặp Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tại Jerusalem hôm 19/2, trong khi Chủ tịch hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Martin E. Dempsey cảnh báo rằng việc Israel tấn công Iran sẽ gây mất ổn định. Bộ trưởng Ngoại giao Anh William Hague thì khẳng định tấn công Iran không phải là điều khôn ngoan mà Israel nên làm ở thời điểm này.

Khả năng Israel tấn công Iran trở thành một chủ đề được bàn bạc ở Washington, nơi một số nhà phân tích đặt câu hỏi liệu Tel Aviv có đủ năng lực quân sự để tiến hành một chiến dịch nhằm vào Tehran. Một trong những lo ngại được đặt ra đó là Mỹ có thể phải nhảy vào cuộc để "chữa cháy" và thậm chí phải đóng vai trò kết thúc chiến dịch. Dù Mỹ có kho đạn dược và chiến đấu cơ lớn hơn rất nhiều so với Israel, việc này vẫn có thể tiêu tốn nhiều tuần lễ. Một lo ngại khác đó là sự đáp trả của Iran.

Michael V. Hayden, cựu giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ trong giai đoạn 2006-2009, tháng trước thẳng thắn cho rằng những cuộc tấn công nhằm ngăn chặn chương trình hạt nhân của Iran vượt quá khả năng của Israel. Những lý do để giải thích cho nhận định này đó là khoảng cách quá lớn giữa hai nước cũng như quy mô của chiến dịch.

Kịch bản không kích Iran

Các tuyến bay mà chiến đấu cơ của Israel có thể chọn để không kích các mục tiêu ở Israel. Đồ họa:CSIS

Căn cứ vào việc Israel muốn oanh kích 4 cơ sở hạt nhân lớn của Iran, gồm các nhà máy làm giàu uranium ở Natanz và Fordo, lò phản ứng nước nặng Arak và nhà máy chuyển hóa quặng uranium ở Isfahan, các nhà phân tích quân sự cho rằng vấn đề đầu tiên đó làm thế nào để tiếp cận các mục tiêu này. Có ba con đường khả dĩ để các máy bay Israel tiến đánh Iran, gồm: bay lên phía bắc để vòng qua lãnh thổ của Thổ Nhĩ Kỳ, đi xuống phía nam để bay qua đất Saudi Arabia và cuối cùng là tuyến đường ở giữa đi qua Jordan cũng như Iraq.

Tuyến bay qua Jordan và Iraq sẽ là con đường trực tiếp nhất. Theo các chuyên gia quốc phòng, Iraq không có hệ thống phòng không hiệu quả và Mỹ cũng không có nghĩa vụ phải bảo vệ bầu trời Iraq sau khi rút hết binh sĩ khỏi nước này hồi tháng 12/2011. "Một năm trước, đó là vấn đề khiến Israel phải bận tâm, vì chúng tôi có thể ngăn chặn các máy bay của họ nếu những phi cơ này bay ngang qua Iraq", một cựu quan chức quốc phòng Mỹ giấu tên cho hay.

Giả định rằng Jordan cho phép các máy bay Israel "quá giang", vấn đề tiếp theo là độ dài của đường bay. Israel có các chiến đấu cơ F-15I và F-16I do Mỹ sản xuất, với khả năng mang bom tới các mục tiêu kể trên tại đất Iran. Tuy nhiên, tầm hoạt động của những chiến đấu cơ này - phụ thuộc vào độ cao, tốc độ cũng như tải trọng - ở dưới rất xa mức tối thiểu là 3.200 km cho một chuyến bay "khứ hồi" Israel - Iran. Đó là còn chưa tính tới thời gian một máy bay của Israel phải bay lòng vòng để xác định mục tiêu, cũng như nguy cơ phải chống lại các cuộc tấn công của tên lửa và chiến đấu cơ của Iran.

Trong bất cứ trường hợp nào, Israel cũng phải sử dụng đến các máy bay tiếp liệu trên không. Tuy nhiên, quốc gia này được cho là không có đủ những máy bay loại này. Scott Johnson, một nhà phân tích của công ty tư vấn quốc phòng IHS Jane’s và là người đứng đầu một nhóm chuẩn bị cuộc hội thảo trực tuyến về khả năng Israel oanh kích Iran, cho rằng Tel Aviv có 8 chiếc máy bay tiếp liệu KC-707 do Mỹ chế tạo, nhưng không rõ liệu tất cả các phi cơ này có tham gia vào chiến dịch. Nếu thực sự tiến đánh Iran bằng đường không, Israel sẽ phải cải tạo lại một số máy bay hiện có để biến chúng thành những "tàu chở dầu" ở trên không.

Máy bay tiếp liệu đang tiếp nhiên liệu trên không cho chiến đấu cơ của Israel. Ảnh: AFP

Ngay cả khi đã có đủ số máy bay tiếp liệu cần thiết, những phi cơ này cũng cần phải được bảo vệ bởi các máy bay chiến đấu. "Số phi cơ cần được huy động sẽ tăng vọt", ông Johnson nói. Israel có khoảng 125 chiếc F-15I và F-16I. Theo ông Johnson, một trong những phương án mà Israel có thể tính đến để tiết kiệm máy bay bảo vệ đó là cho những phi cơ tiếp liệu bay ở độ cao trên 15 km. Đây là độ cao gây khó khăn cho các hệ thống phòng không.

Israel còn cần phải sử dụng các máy bay chiến đấu được trang bị thiết bị điện tử để xuyên thủng hệ thống phòng không của Iran và vô hiệu các radar, nhằm tạo ra một hành lang an toàn cho một cuộc tấn công. Các hệ thống phòng không của Iran có thể là đời cũ (hồi năm 2010, Nga từng từ chối bán cho Iran hệ thống tên lửa phòng không S-300 tiên tiến), nhưng chúng vẫn đủ sức gây khó khăn cho các máy bay Israel.

Các tên lửa của Iran có thể buộc những chiến đấu cơ của Israel phải ném bom trước khi tới được các mục tiêu. Iran cũng có thể đáp trả với những tên lửa có thể vươn tới lãnh thổ Israel, mở ra một cuộc chiến mới tại Trung Đông, dù một số quan chức Israel cho rằng hậu quả sẽ còn tồi tệ hơn nếu Iran có được một vũ khí hạt nhân.

Một trở ngại nữa trong kế hoạch đánh Iran đó là khả năng những quả bom của Israel có thể xuyên phá nhà máy Natanz, nơi được xây dựng ở độ sâu gần 10m bên dưới lớp bê tông cốt thép, hay cơ sở hạt nhân Fordo được xây dựng bên trong một quả núi.

Sơ đồ các cơ sở hạt nhân ở Iran. Điểm màu đỏ là các lò phản ứng phục vụ nghiên cứu, điểm màu vàng là các mỏ uranium, còn lại là các cơ sở hạt nhân. Đồ họa: 1155/New Scientist Global Security

Giả sử rằng không cần phải sử dụng một thiết bị hạt nhân, Israel có những quả bom phá boongke GBU-28 nặng 2,2 tấn do Mỹ chế tạo, với khả năng phá hủy những mục tiêu rắn chắc. Mặc dù vậy, hiện vẫn chưa rõ những quả bom này có hiệu quả như thế nào.

Nếu Mỹ tham gia cùng Israel hoặc quyết định tự tấn công, các nhà phân tích quân sự cho rằng Lầu Năm Góc có khả năng phát động những đợt oanh kích lớn bằng các máy bay ném bom, phi cơ tàng hình và tên lửa hành trình, với sự yểm trợ của các máy bay không người lái có khả năng phá hủy hệ thống phòng vệ của đối phương, nhằm dọn đường cho những đợt không kích trực tiếp. Các máy bay ném bom có thể bay từ căn cứ không quân Al Udeid ở Qatar, Diego Garcia ở Ấn Độ Dương hoặc các căn cứ tại Anh và Mỹ.Một bản báo cáo của Trung tâm Chính sách Bipartisan do Charles S. Robb, cựu thượng nghị sĩ đảng Dân chủ của bang Virginia, và Charles F. Wald, một tướng lĩnh không quân về hưu, hồi đầu tháng này khuyến khích chính quyền của Tổng thống Barack Obama bán cho Israel khoảng 200 quả bom phá boongke GBU-31 tăng cường, cũng như ba máy bay tiếp liệu tiên tiến. Robb và Wald cho hay họ không khích lệ một cuộc tấn công của Israel, nhưng những sự bổ sung là cần thiết để cải thiện khả năng cho quân đội nước này khi tiến hành một chiến dịch.

Tuy nhiên, các quan chức quốc phòng cho rằng việc xuyên phá những cơ sở hạt nhân ở sâu nhất của Iran vẫn là một nhiệm vụ khó khăn, dù cho có sự tham gia của những máy bay ném bom hiện tại của Mỹ và cả sự góp mặt của loại bom siêu xuyên phá (MOP) nặng gần 14 tấn, vốn được cho là để dành riêng cho những mục tiêu ở Iran.

"Chỉ có một siêu cường duy nhất trên thế giới có thể tiến hành chiến dịch tấn công kiểu đó", ông Deptula kết luận. "Israel chỉ giỏi trong những cuộc tấn công có chọn lọc mà thôi".

Tàu sân bay Mỹ sẵn sàng cho mọi kịch bản với Iran

Trung úy Timothy Breen chỉ huy các chiến đấu cơ Mỹ xuất kích gần không phận của Iran hàng ngày, anh thường chạm trán các phi cơ quân sự Tehran tại vùng biển chiến lược ở eo Hormuz.

Tàu sân bay USS Abraham Lincoln. Ảnh: wikipedia

Blue Balsters là phi đội gồm các máy bay F-18 Hornet mà trung úy Breen chỉ huy, hiện đóng quân trên tàu sân bay USS Abraham Lincoln. Đây là hàng không mẫu hạm lớn nhất hiện diện tại vùng biển nóng này trong bối cảnh căng thẳng giữa Mỹ và Iran đang leo thang. Tàu vừa đi qua eo biển Hormuz bất chấp lời đe dọa của Tehran rằng các hàng không mẫu hạm Mỹ không được qua đây để vào vịnh Persian.

Breen cho hay trong mọi trường hợp, sự tương tác giữa các phi công Mỹ và Iran luôn rất chuyên nghiệp, họ tôn trọng nhau. Tuy nhiên, ông cũng biết rằng tàu USS Abraham Lincoln có mặt ở gần Hormuz là để đảm bảo người Iran không đi quá ranh giới.

"Chúng tôi có trách nhiệm với các đối tác đồng minh và cả thế giới trong việc đảm bảo tự do hàng hải thông suốt, để mọi người đều có thể an tâm khi di chuyển qua những vùng biển quốc tế", trung úy nói.

"Chúng tôi đã nghe về lời đe dọa đóng eo Hormuz và chúng tôi vẫn luôn thận trọng khi đi qua đây", chuẩn đô đốc Troy Shoemaker, chỉ huy nhóm tàu chiến hộ tống Abraham Lincoln qua eo Hormuz tuần này nói. Đây là lần thứ hai trong năm nay tàu sân bay này vượt eo Hormuz vào gần bờ biển Iran hơn.Ông ngụ ý đến lời đe dọa đóng cửa eo biển Hormuz mà Tehran liên tục nhắc lại gần đây như một sự thách thức các biện pháp trừng phạt của phương Tây. Bất kỳ động thái nào nhằm phong tỏa tuyến đường biển hẹp nằm giữa Iran và Oman cũng có thể gây tắc nghẽn việc vận chuyển 20% lượng dầu mỏ thế giới, trong đó có 90% là dầu từ Iraq.

Ông Shoemaker cho biết đoàn thủy thủ không có ý định khiêu chiến Iran khi thực hiện chuyến hành trình này, nhưng đây cũng là câu trả lời của Mỹ nếu hải quân Iran có hành vi leo thang quân sự. Mỹ tin rằng bất kỳ nỗ lực nào của Tehran nhằm chặn eo Hormuz cũng có thể dẫn đến các vụ tấn công bằng tên lửa hoặc mìn nhằm vào các tàu buôn.

"Không cần tốn nhiều mìn để thực hiện mục đích này", ông Shoemaker cho biết. "Điều đó có khả năng xảy ra và chúng tôi đã chuẩn bị để kiểm soát và đối phó với mọi tình huống".

Hải quân Mỹ khẳng định đã chuẩn bị đầy đủ để chống lại những mối đe dọa ở vịnh Persian. Trên tàu sân bay Abraham Lincoln, đoàn thủy thủ luôn sẵn sàng để đảm bảo tàu sân bay có thể phóng các phi cơ trong trường hợp cần thiết. Một kho vũ khí lớn trên tàu chứa lượng bom khổng lồ có gắn laser và thiết bị định vị GPS. Các cơ sở bảo trì trong thân tàu có thể sữa chữa bất kỳ trục trặc nào, từ lỗi điện tử cho đến động cơ. Một nhóm nhân viên có nhiệm vụ đưa máy bay vào không trung luôn luôn trong tư thế sẵn sàng.

Họ được gọi là "những anh chàng cừ khôi", chịu trách nhiệm về các hoạt động trên boong và ra hiệu lệnh cuối cùng để các chiến đấu cơ cất cánh. Họ cũng làm nhiệm vụ theo dõi áp suất của bệ phóng dùng để đẩy máy bay với tốc độ từ 0 lên 260 km/h trong khoảng hai giây. Nếu áp suất quá lớn, máy bay có thể bị vỡ nát. Ngược lại, nếu áp suất quá nhỏ, máy bay có thể ngừng và lao xuống biển.

"Chúng tôi có thể phóng 4 phi cơ trong một phút, sau đó thêm vài phút để chỉnh lại máy phóng và đưa các phi cơ tiếp theo vào vị trí", trung tá Mike Givens, một trong những "anh chàng cừ khôi" kể.

Hầu hết các thủy thủ không nói trực tiếp về mối đe dọa mang tên Tehran ở trong khu vực này mà sẽ chỉ nói rằng họ đã chuẩn bị để xử lý bất kỳ tình huống nào có thể xảy ra. Chỉ huy của USS Abraham Lincoln, thuyền trưởng John D. Alexander, cho biết phần lớn các cuộc giao thiệp với hải quân Iran diễn ra thường xuyên và mang tính chuyên môn, với các tàu hoặc máy bay giám sát tàu sân bay hoặc liên lạc qua vô tuyến để thực hiện các truy vấn thường xuyên.

Tuy nhiên, Mỹ nhận định rằng hạm đội của Iran, dù đã lỗi thời và chỉ được trang bị với các tàu nổi và tàu ngầm nhỏ, vẫn có thể gây nguy hiểm cho một siêu tàu sân bay. "Họ có các tàu nhỏ, cũng có các tàu lớn hơn, tàu ngầm, họ có nhiều trang thiết bị", ông Alexander nói.

Hải quân Mỹ đã bàn tính về kịch bản Iran có thể bất ngờ tấn công vào các tàu chiến tối tân của Mỹ. Tư lệnh hạm đội 5 của hải quân Mỹ ở khu vực này cảnh báo rằng Iran có thể đã chuẩn bị những tàu nhỏ chứa bom, có thể đóng vai trò là tàu đánh bom tự sát nếu chiến sự bùng nổ. Tuy nhiên, kịch bản này chưa xảy ra và cũng không có sự cố nào lớn trong chuyến đi gần đây của hàng không mẫu hạm Abraham Lincoln qua eo Hormuz.

Tướng Nga: 'Chiến tranh Iran diễn ra trước mùa hè'

Giới quân sự Nga tiên liệu một cuộc xung đột lớn giữa Iran và các nước phương Tây có khả năng xảy ra trước mùa hè này và lan tỏa đến các khu vực phía nam của nước Nga.

Tướng Nikolai Makarov, Tổng tham mưu Nga. Ảnh: Nation.com.pk

Đại tướng Nikolai Makarov, Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang Nga vừa phát biểu trong một cuộc họp báo tại Moscow cho hay: "Rõ ràng Iran là một điểm nhạy cảm. Tôi nghĩ rằng một vài quyết định có thể sẽ được đưa ra trước mùa hè tới". Ông nói thêm rằng Iran có khả năng “đáp trả sắc bén” đối với cuộc tấn công như vậy.

Một tướng cấp cao khác của Nga, Đô đốc Vladimir Komoyedov, cũng nói rằng với tình hình các bên tăng cường lực lượng quân sự ở Vịnh Ba Tư như hiện nay, bất kỳ một mồi lửa nào cũng châm ngòi cho một cuộc xung đột mang tính toàn khu vực.

Đô đốc Komoyedov, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng của Duma Nga, đã nói với các tùy viên quân sự nước ngoài tại Moscow rằng giờ đây Mỹ có thể tấn công Iran vào bất kỳ thời điểm nào, bằng một cuộc pháo kích đồng loạt của 450 tên lửa Tomahawk từ các tàu chiến của họ đang được triển khai trong khu vực.

Nga lo ngại rằng một cuộc xung đột trong Vịnh Ba Tư có thể lan đến khu vực Kavkaz phía nam nước Nga.

Tướng Makarov cho biết, Bộ tư lệnh Nga đã thành lập một “Trung tâm tình hình” để theo dõi những phát triển mới “trên thực tế” ở Vùng Vịnh. “Chúng tôi đang phân tích tình hình 24/24 và không loại trừ bất cứ một khả năng nào", ông nói.

Giới truyền thông Nga trích nguồn tin bộ Quốc phòng nói rằng các căn cứ quân sự của Nga trong khu vực Kavkaz ở Armenia, Nam Ossetia và Abkhazia, đã được thông báo tình hình. Các chuyên gia quân sự dự đoán rằng Mỹ có thể sẽ tiến hành các cuộc tiến công qua đường Thổ Nhĩ Kỳ, và như vậy thì rất có thể Gruzia và Azerbaijan cũng bị cuốn vào cuộc xung đột.

Tờ Nezavisimaya Gazeta đưa tin các tàu chiến của Nga tại Hắc Hải đã được triển khai đến khu vực gần với Gruzia để chuẩn bị đối phó nếu có chiến tranh, trong khi hạm đội ở biển Caspian được tái điều động từ Astrakhan tới các hải cảng gần Azerbaijan.

Chương trình tập trận hàng năm của quân đội Nga trong năm nay sẽ được nâng cấp từ mức chiến thuật huấn luyện lên mức chiến lược. Bộ Quốc phòng Nga đã công bố các kế hoạch tiếp viện thêm 40 máy bay và phiên chế thêm hai đơn vị đặc nhiệm cho Quân khu Nam.

Nguy cơ về một cuộc chiến nhằm vào Iran đang được nhắc tới trong những ngày qua, sau khi Israel công khai việc sẵn sàng có hành động quân sự nhằm vào quốc gia Hồi giáo. Hải quân Mỹ và các nước khác mới đây có cuộc tập trận đổ bộ ở bờ đông nước Mỹ, theo kịch bản nhằm vào một đối phương giả định có nhiều điểm tương đồng với Iran. Tàu sân bay USS Abraham Lincoln của Mỹ mới đây vượt qua eo biển Hormuz, nơi Iran từng đe dọa phong tỏa và yêu cầu các tàu sân bay của Mỹ không tiến vào.

Iran trong thời gian qua tiến hành hàng loạt cuộc tập trận hải quân, và vừa công bố việc chế tạo thành công các thanh nhiên liệu và đưa vào một lò phản ứng. Động thái này được dự đoán là sẽ làm gia tăng căng thẳng giữa Iran và các nước phương Tây.

Tàu sân bay Mỹ vượt eo Hormuz, tiến sát tàu Iran

Các tàu chiến Mỹ vừa vượt qua eo biển Hormuz và tiến gần hơn đến bờ biển Iran, ngay sau khi có tin Tehran đã chuẩn bị các 

Hàng không mẫu hạm USS Abraham Lincoln. Ảnh: stragypage

BBC cho hay hôm qua, hàng không mẫu hạm USS Abraham Lincoln, thuộc Hạm đội số 5 Mỹ, đã đi qua eo biển Hormuz với sự hộ tống của các khu trục và tuần dương hạm.

Hải quân Mỹ cho biết có lúc, tàu tuần tra của Iran hoạt động chỉ cách tàu sân bay này 3 km. Trong khi các tàu Mỹ tuần tra đoạn hẹp nhất của eo biển, rộng chỉ 40 km, tất cả các máy bay chiến đấu đều đỗ trên tàu sân bay nhưng trực thăng thì bay lượn xung quanh tàu.

Động thái này của Mỹ diễn ra chỉ hơn một tháng sau khi Iran cảnh báo tàu sân bay Mỹ USS John C. Stennis, hàng không mẫu hạm đến vùng Vịnh hồi tháng giêng, không được quay lại khu vực "nóng" này. Iran đe dọa sẽ phong tỏa eo Hormuz, tuyến đường biển vận chuyển một phần năm lượng dầu vận chuyển trên thế giới, nếu phương Tây làm tê liệt ngành dầu mỏ Iran bằng các lệnh trừng phạt.

Tuy nhiên, đô đốc Troy Shoemaker, chỉ huy của nhóm tàu trên cho hay hoạt động của hải quân Mỹ tại vùng Vịnh không nhằm gây thêm căng thẳng với quốc gia Hồi giáo. Ông nói sự hiện diện của hải quân Mỹ ở đây nhằm mục đích duy trì sự thông suốt của tuyến đường huyết mạch và hỗ trợ cho hoạt động ở Afghanistan.

"Đây chỉ là hoạt động chuyên môn và thường xuyên của chúng tôi", ông nói.

Trước đó tư lệnh hạm đội 5 của Mỹ cho hay Iran đã tăng cường lực lượng hải quân tại vùng Vịnh và chuẩn bị các tàu tấn công liều chết, nhưng hải quân Mỹ vẫn có thể ngăn chặn tham vọng đóng cửa eo biển Hormuz của Iran.

Theo các chuyên gia quân sự, năng lực quân sự của Hạm đội số 5 hải quân Mỹ đang tuần tra vùng Vịnh hoàn toàn áp đảo hải quân Iran. Đơn vị này luôn có ít nhất một tàu sân bay khổng lồ cùng hàng loạt máy bay phản lực, tàu tuần dương và tàu khu trục.

Vị trí hoạt động của các tàu hải quân Mỹ và hải quân hoàng gia Anh tại vùng Vịnh. Đồ họa: BBC

Iran mâu thuẫn với các nước phương Tây vì việc làm giàu uranium. Iran khẳng định chương trình hạt nhân của nước này nhằm mục đích dân sinh nhưng phương Tây nghi ngờ tham vọng sở hữu bom nguyên tử của quốc gia Hồi giáo.

Liên minh châu Âu (EU) tháng trước đã ngừng toàn bộ hoạt động nhập khẩu dầu mỏ từ Iran, bên cạnh lệnh đóng băng tài sản chính phủ Iran của Mỹ. EU và Mỹ cũng kêu gọi các quốc gia trên thế giới áp đặt lệnh trừng phạt tương tự với Tehran. Mỹ và các đồng minh tuyên bố sẽ đàm phán với Tehran chỉ khi nước này đồng ý dừng chương trình hạt nhân. Trong khi đó, Iran lại chỉ muốn ngồi vào bàn đàm mà không phải đáp ứng điều kiện gì.